สิ่งมีชีวิตทั้งหลายมีด้วยกันทั้งสิ้นแปดล้านสีแสนชนิด ซึ่งครอบคลุมทั้งส่วนที่เป็นสัตว์น้ำ พืช แมลง นก เดรัจฉาน และมนุษย์เผ่าพันธุ์ต่างๆ
และในร่างกายมนุษย์มีวิญญาณอาศัยอยู่ ซึ่งวิญญาณนี้แต่เดิมนั้นก็อยู่กับพระกฤษณะ แต่ได้แยกออกมาเกิดในร่างมนุษย์ สภาวะดั้งเดิมของวิญญาณมีลักษณะผุดผ่องสว่างไสว มนุษย์ถูกสร้างให้มีชีวิคขึ้นมาก็เพื่อให้มีคุณสมบัติพร้อมที่จะกลับคืนสู่จอมเทพกฤษณะ เรียกว่า เป็นการกลับคืนสู่บ้านเก่าที่เคยอยู่อาศัยมาก่อน
แต่หากวิญญาณที่มาเกิดในร่างมนุษย์นี้มิได้ใช้โอกาสจากการที่ได้มาเกิดในร่างมนุษย์เพื่อพัฒนาตนเองให้มีคุณสมบัติที่จะได้กลับคืนสู่จอมเทพกฤษณะแล้ว ก็อาจจะต้องวนเวียนกลับมาเกิดเป็นสัตว์ชั้นต่ำอีกก็ได้ ทั้งนี้ก็เป็นไปตามกฎของการเวียนว่ายตายเกิดในวัฏสงสารนั่นเอง
ธรรมดาว่าไฟย่อมปรากฏในรูปแบบที่แตกต่างกันไป เช่น ไฟที่คุกรุ่นอยู่ภายใน ไฟที่แสดงให้ปรากฏเห็นภายนอก ไฟที่ส่องแสงสลัวๆ ไฟสว่าง เป็นต้น ซึ่งก็แล้วแต่ว่ามันมีอะไรเป็นเชื้อเพลิงนั่นเอง ในทำนองเดียวกันนี้ วิญญาณก็เข้าสู่ร่างแต่ละร่างซึ่งมีลักษณะพิเศษแตกต่างกันออกไปไป แม้ว่าไฟจะปรากฏให้เห็นหรือไม่ปรากฏให้เห็นในวัตถุอย่างหนึ่ง แต่ตัวไฟแท้ๆจะยังคงอยู่ต่อไป มิได้หนีหายไปไหน
ทำนองเดียวกับวิญญาณ ซึ่งเป็นสิ่งอมตะ จะมาปรากฏอยู่ในร่างใดร่างหนึ่ง เมื่อร่างนั้นแตกทำลายลงไปแล้ว มันก็จะละทิ้งร่างนั้นไป หาได้แตกทำลายไปตามร่างนั้นไม่ หรือกล่าวอีกนัยหนึ่งว่า ไฟกับเชื้อเป็นคนละอย่างกัน เช่นเดียวกับวิญญาณกับร่างกายก็เป็นละอย่างกัน
ไฟที่เกิดจากไม่ขีดไฟเป็นเปลวไฟดวงน้อยๆ แต่ไฟที่เกิดจากการระเบิดของถังน้ำมันใบใหญ่ๆจะส่งเปลวของมันขึ้นไปแดงฉานอยู่บนท้องฟ้า แต่จะมีเปลวใหญ่หรือเล็กอย่างไร ไฟก็คือไฟอยู่ดี ซึ่งก็เป็นไปในทำนองเดียวกับวิญญาณอีกนั่นแหละ จะเป็นวิญญาณที่มาเกิดในร่างพราหมณ์ หรือว่าจะเป็นวิญญาณที่มาเกิดในร่างของมดตัวน้อยๆ ก็ล้วนมีคุณสมบัติของวิญญาณอย่างเดียวกันทั้งนั้น
แต่เนื่องจากมี”อวิชชา” คือความรู้ไม่จริงมาปิดบังเอาไว้ เราจึงตั้งชื่อคุณลักษณะทางร่างกายให้แก่วิญญาณ และจึงมีการติดป้ายชื่อแบ่งแยกว่าเป็นคนสัญชาตินั้นสัญชาตินี้ เช่น คนสัญชาติอเมริกัน คนสัญชาติรัสเซีย คนสัญชาติจีน คนแก่ คนหนุ่ม ฯลฯ การกำหนดเรียกเช่นนี้ อาจจะใช้ได้กับร่างกาย แต่จะไม่ใช้กับวิญญาณ ทั้งนี้เพราะวิญญาณได้ชื่อว่า “ปะหะระ” หรือ สิ่งที่เป็นโลกุตระ.
แหล่งข้อมูลภาพ
